(Prologue: At sa wakas, nagtinta na ang utak ko.
Nitong mga nakakaraang buwan para bang napakahirap magsulat [o, kung magsusulat ka man, parang walang taga sa damdamin, walang pagpapahalaga talaga, walang pagtataya]. Parang napakahirap pigain at/o ilabas ang mga bagay na ang akala mo dati mo nang alam, dati mo nang naiintindihan, dati mo namang kayang sabihin nang walang alinlangan. Kung tutuusin, ang mga dating mahahabang rant at/o pagpapahayag ng ideya, damdamin, etc. ay nauwi sa bigla-biglang bugso ng damdamin sa Plurk, pagsipi sa mga binabasa kong kung sinu-sino nang patay na tao sa Facebook, at tandisang pagkabagoong ng aking isiping kritikal. Para bang naka-life support ang utak ko nitong nakaraang tatlong buwan at ang nakapagpanatili lamang sa aking paki sa mga nangyayari sa aking paligid ay ang mga nakatatanda’t mga tagapaggabay sa Kagawaran ng Agham Politikal, ang mga kapatnugutan sa Matanglawin at ang mga kakilalang paminsan-minsa’y pinararaket ako sa Paaralan ng Pamamahala.
Siguro special thanks sa aking mga itinuring nang mga political parents na sina Ma’am Joy Aceron at Sir Kiko Isaac (peminista ako, bakit?), sa revolutionary counsel nina Sir RR Rañeses, Sir Arjan Aguirre, Sir Gino Trinidad, Boss Rosselle Tugade at Master Biboy Alimangohan (mga kainuman, tagapayo, tagahubog ng pagtanaw sa politika at tsismis, steady supply ng second-hand smoke, at palaging tinatanong sakin ang normative question na “nakakain ba yan?”), sa mag-anak ni Karen Mae Cruz at Phillip Recentes (na pinaglalabasan ko ng mga singaw sa utak at hinihingan ng payo), ang Block I1 at I na nagpapakita saking may pag-asa pa rin pala ang isang nabulok na utak na gaya ng sa akin, ang Block II na lagi’t lagi akong binibigyan ng hamon na sumabay at/o umigpaw, ang Matanglawin na nagtitiwala pa rin sa aking kakayanang ayusin ang sirang cabinet (matatapos na po!), ang Ateneo College Ministry Group na may tiwala pa rin sa aking kakayanang maglingkod sa harap ng dambana, kay Padre Luis David at G. Patrick Momah para sa isang taon ng pagsigang sa aking utak kay Michel Foucault at Hannah Arendt, kay Dr. Benjamin Tolosa na hindi na kailangan ng pagpapaliwanag, sa Legal Network for Truthful Elections na alam kong binigyan ako ng marmaing bigay sa kabila ng aking mga walang-wawang pagkukulang, sa mga manong guard ng aking tinutuluyan na walang-sawang bumabati sa akin sa pag-alis at pag-uwi na para ko nang mga tatay, at sa aking suking binibilhan ng mangga. May utang pa akong dalawang kilo sa kanya.)
Nitong mga nakakaraang buwan para bang napakahirap magsulat [o, kung magsusulat ka man, parang walang taga sa damdamin, walang pagpapahalaga talaga, walang pagtataya]. Parang napakahirap pigain at/o ilabas ang mga bagay na ang akala mo dati mo nang alam, dati mo nang naiintindihan, dati mo namang kayang sabihin nang walang alinlangan. Kung tutuusin, ang mga dating mahahabang rant at/o pagpapahayag ng ideya, damdamin, etc. ay nauwi sa bigla-biglang bugso ng damdamin sa Plurk, pagsipi sa mga binabasa kong kung sinu-sino nang patay na tao sa Facebook, at tandisang pagkabagoong ng aking isiping kritikal. Para bang naka-life support ang utak ko nitong nakaraang tatlong buwan at ang nakapagpanatili lamang sa aking paki sa mga nangyayari sa aking paligid ay ang mga nakatatanda’t mga tagapaggabay sa Kagawaran ng Agham Politikal, ang mga kapatnugutan sa Matanglawin at ang mga kakilalang paminsan-minsa’y pinararaket ako sa Paaralan ng Pamamahala.
Siguro special thanks sa aking mga itinuring nang mga political parents na sina Ma’am Joy Aceron at Sir Kiko Isaac (peminista ako, bakit?), sa revolutionary counsel nina Sir RR Rañeses, Sir Arjan Aguirre, Sir Gino Trinidad, Boss Rosselle Tugade at Master Biboy Alimangohan (mga kainuman, tagapayo, tagahubog ng pagtanaw sa politika at tsismis, steady supply ng second-hand smoke, at palaging tinatanong sakin ang normative question na “nakakain ba yan?”), sa mag-anak ni Karen Mae Cruz at Phillip Recentes (na pinaglalabasan ko ng mga singaw sa utak at hinihingan ng payo), ang Block I1 at I na nagpapakita saking may pag-asa pa rin pala ang isang nabulok na utak na gaya ng sa akin, ang Block II na lagi’t lagi akong binibigyan ng hamon na sumabay at/o umigpaw, ang Matanglawin na nagtitiwala pa rin sa aking kakayanang ayusin ang sirang cabinet (matatapos na po!), ang Ateneo College Ministry Group na may tiwala pa rin sa aking kakayanang maglingkod sa harap ng dambana, kay Padre Luis David at G. Patrick Momah para sa isang taon ng pagsigang sa aking utak kay Michel Foucault at Hannah Arendt, kay Dr. Benjamin Tolosa na hindi na kailangan ng pagpapaliwanag, sa Legal Network for Truthful Elections na alam kong binigyan ako ng marmaing bigay sa kabila ng aking mga walang-wawang pagkukulang, sa mga manong guard ng aking tinutuluyan na walang-sawang bumabati sa akin sa pag-alis at pag-uwi na para ko nang mga tatay, at sa aking suking binibilhan ng mangga. May utang pa akong dalawang kilo sa kanya.)
~O~O~O~
Alam kong maraming tuwang-tuwa sa atin nang masaksiha’t marinig natin ang isang bagong administrasyon at ang pangako ng isang bagong pagtalad tungo sa daang matuwid na ibinandila ng ating bagong Pangulong Benigno “Noynoy” Aquino III. Maraming kabataan siguro ang ngayon pa lang nakarinig ng isang Pangulong nagsasalita na tunay na pinalakpakan at pinagtitiwalaan ng sambayanang nakakapagsalita, na malamang ay naikukwento lamang sa inyo ng inyong mga guro sa HeKaSi tuwing pinag-uusapan si Ramon Magsaysay o maski ang kanyang inang si Corazon Cojuangco-Aquino. Sabi nga ng marami, isang bagong kabanata, isang bagong pagkakataon, isang bagong Pilipinas.
At siyempre, ang sinasabi ng pinakamarami ang siyang pinaka-hindi dapat pagtiwalaan. Oo, tunog elitista yun, pero patapusin niyo ako.
Marami sa atin ang may tendensiyang magpakasaya tuwing tayo’y makakakamit ng maliliit na tagumpay. Sa totoo nga lang, sinabi na dati pa ni Nick Joaquin na ang ating kasaysaya’y isang kasaysayan kung saan napakalaki ng papel ng mga piging. Na siyang supposedly ay pinag-uugatan ng ating fixation sa mga pista sa puntong ipag-uutang pa natin ang siyang ipampipista kahit malubog sa utang at hindi na mabayad-bayaran. Na kung tutuusin ang ating mga dinadakilang rebolusyon ng 1986 at 2001 ay sobrang parang katuwaan lang, na iilan lang ang namatay, kaya parang chipipay sa ilan ang napanalunan nating “demokrasya,” at dahil doon ay parang binabale-wala na ng kasalukuyang henerasyon (at ng ating mga kaibigang taxi driver) na mas ok pa yata ang mamuhay sa ilalim ng isang diktadurya. Siyempre, insulto naman ang sinabi kong iyon sa libu-libong pinatay ng rehimeng Marcos, pero sa totoo lang, minsan may appeal yung sinabi ng RAM na walang value ang iyong kinakamit na panlipunang pagbabago kung wala kang itinaya. Preferably, dugo. O sa panitik ni Simoun:
Pero ewan. Supposedly pinanghahawakan ko ang paninindigan ng sosyalistang demokrasya (hindi sosyalera¸ putek, alisin mo ang fluffy-shit na napupulot mo sa Starbucks, Rockwell o Emba). Na ang pakikibaka’t pagsusulong ng pagbabago ay sa pamamagitan ngpagsasalita, diyalogo, diskurso at pakikibahagi sa parlamentaryo ng lansangan. Na lahat ay madadaan sa salitaan at diskurso. Na ang tanging paraan ng dahas na puwede nating paghugutan ng lakas para lumaban ay ang ay dahas ng mga salita. Dahil sabi nga ni Napoleon, mas nakakatakot harapin ang isang diyaryo kesa sandaang kanyon.
Pero parang kulang e. Parang may mga tao talagang hindi dapat patawarin. Kumbaga sabi nga na “may mga hindi mapapatawad ang Espiritu Santo,” mayroon ding mga bagay na hindi tayo dapat patawarin kung tunay tayong Kristiyano at naniniwala sa katarungan.
Kagaya ni Gloria Macapagal Arroyo. Kagaya ng lahat ng mga kupal na trapong tinutularan ngayon ni Manny Pacquiao (siyempre, pwedeng-pwede natin idaan sa dirkurso ang pangangailangan sa mga trapo o etikong trapo sa pagpapanatili ng demokratikong espasyo). Ewan. Para bang may pakiramdam ka na sa mga ganitong panahon “hindi na sapat ang mga reporma at mga paki.” Kumbaga, sa etika ng MAGIS na sa malaking hamon ay higit na malaking tugon, ang isang malaki’t tandisang pambabalahura ay dapat gantihin ng higit pang pambabalahura sa mga maysalang kalaban ng bayan.
Kasi, isipin mo naman, ang sarap pakinggan nitong mga salitang to nung Miyerkules di ba?
At siyempre, ang sinasabi ng pinakamarami ang siyang pinaka-hindi dapat pagtiwalaan. Oo, tunog elitista yun, pero patapusin niyo ako.
Marami sa atin ang may tendensiyang magpakasaya tuwing tayo’y makakakamit ng maliliit na tagumpay. Sa totoo nga lang, sinabi na dati pa ni Nick Joaquin na ang ating kasaysaya’y isang kasaysayan kung saan napakalaki ng papel ng mga piging. Na siyang supposedly ay pinag-uugatan ng ating fixation sa mga pista sa puntong ipag-uutang pa natin ang siyang ipampipista kahit malubog sa utang at hindi na mabayad-bayaran. Na kung tutuusin ang ating mga dinadakilang rebolusyon ng 1986 at 2001 ay sobrang parang katuwaan lang, na iilan lang ang namatay, kaya parang chipipay sa ilan ang napanalunan nating “demokrasya,” at dahil doon ay parang binabale-wala na ng kasalukuyang henerasyon (at ng ating mga kaibigang taxi driver) na mas ok pa yata ang mamuhay sa ilalim ng isang diktadurya. Siyempre, insulto naman ang sinabi kong iyon sa libu-libong pinatay ng rehimeng Marcos, pero sa totoo lang, minsan may appeal yung sinabi ng RAM na walang value ang iyong kinakamit na panlipunang pagbabago kung wala kang itinaya. Preferably, dugo. O sa panitik ni Simoun:
Ano ang kamatayan? Kawalan, o isang panaginip? Maihahambing ba ang mga katatakutan nito sa mga paghihirap ng isang isinumpang salinlahi? Kailangang wasakin ang kasamaan, patayin ang dragon at paliguin ang bagong bayan sa dugo nito upang sila’y lumakas at di-magugupo. Ano pa ba ang batas ng kalikasan, ang batas ng pag-aalit kung saan ang mahihina’y dapat malipol upang ang mga walang-silbing lipi’y di magtagal at nang di bumalik ang takbo ng mga nilikha? Tama na ang mga pambinabaeng pagdidili-dili! Sundin ang mga batas na ito, payabungin sila, at tataba ang lupa habang lalong nadidiligan ng dugo, at ang mga trono’y lalong titibay habang sila’y nakasandig sa mga krimen at bangkay! Huwag nang magduda, huwag mag-alinlangan! Ano ang sakit ng kamatayan? Isang saglit na damdamin, marahil nakakalito, marahil kasiya-siya, tulad ng paggising mula sa paghimbing. Ano ang winawasak? Kasamaan, pagdurusa – mga mahihinang damo, upang palitan sila ng magagandang tanim. Tinatawag mo ba iyang pagwasak? Dapat ito tawaging paglikha, paggawa, pagkandili, pagbuhay!
Pero ewan. Supposedly pinanghahawakan ko ang paninindigan ng sosyalistang demokrasya (hindi sosyalera¸ putek, alisin mo ang fluffy-shit na napupulot mo sa Starbucks, Rockwell o Emba). Na ang pakikibaka’t pagsusulong ng pagbabago ay sa pamamagitan ngpagsasalita, diyalogo, diskurso at pakikibahagi sa parlamentaryo ng lansangan. Na lahat ay madadaan sa salitaan at diskurso. Na ang tanging paraan ng dahas na puwede nating paghugutan ng lakas para lumaban ay ang ay dahas ng mga salita. Dahil sabi nga ni Napoleon, mas nakakatakot harapin ang isang diyaryo kesa sandaang kanyon.
Pero parang kulang e. Parang may mga tao talagang hindi dapat patawarin. Kumbaga sabi nga na “may mga hindi mapapatawad ang Espiritu Santo,” mayroon ding mga bagay na hindi tayo dapat patawarin kung tunay tayong Kristiyano at naniniwala sa katarungan.
Kagaya ni Gloria Macapagal Arroyo. Kagaya ng lahat ng mga kupal na trapong tinutularan ngayon ni Manny Pacquiao (siyempre, pwedeng-pwede natin idaan sa dirkurso ang pangangailangan sa mga trapo o etikong trapo sa pagpapanatili ng demokratikong espasyo). Ewan. Para bang may pakiramdam ka na sa mga ganitong panahon “hindi na sapat ang mga reporma at mga paki.” Kumbaga, sa etika ng MAGIS na sa malaking hamon ay higit na malaking tugon, ang isang malaki’t tandisang pambabalahura ay dapat gantihin ng higit pang pambabalahura sa mga maysalang kalaban ng bayan.
Kasi, isipin mo naman, ang sarap pakinggan nitong mga salitang to nung Miyerkules di ba?
Kayo ba ay minsan ring nalimutan ng pamahalaang inyong iniluklok sa puwesto? Ako rin. Kayo ba ay nagtiis na sa trapiko para lamang masingitan ng isang naghahari-hariang de-wangwang sa kalsada? Ako rin. Kayo ba ay sawang-sawa na sa pamahalaang sa halip na magsilbi sa taumbayan ay kailangan pa nila itong pagpasensiyahan at tiisin? Ako rin.
…
Kami ay narito para magsilbi at hindi para maghari. Ang mandato ninyo sa amin ay pagbabago – isang malinaw na utos para ayusin ang gobyerno at lipunan mula sa pamahalaang iilan lamang ang nakikinabang tungo sa isang pamahalaang kabutihan ng mamamayan ang pinangangalagaan.
Ang mandatong ito ay isa kung saan kayo at ang inyong pangulo ay nagkasundo para sa pagbabago – isang paninindigan na ipinangako ko noong kampanya at tinanggap ninyo noong araw ng halalan.
Sigaw natin noong kampanya: “Kung walang corrupt, walang mahirap.” Hindi lamang ito pang slogan o pang poster – ito ang mga prinsipyong tinatayuan at nagsisilbing batayan ng ating administrasyon.
…
Binuhay natin ang diwa ng people power noong kampanya. Ipagpatuloy natin ito tungo sa tuwid at tapat na pamamahala. Ang naniniwala sa people power ay nakatuon sa kapwa at hindi sa sarili.
Sa mga nang-api sa akin, kaya ko kayong patawarin, at pinapatawad ko na kayo. Sa mga nang-api sa sambayanan, wala akong karapatan na limutin ang inyong mga kasalanan.
To those who are talking about reconciliation, if they mean that they would like us to simply forget about the wrongs that they have committed in the past, we have this to say: there can be no reconciliation without justice. Sa paglimot ng pagkakasala, sinisigurado mong mauulit muli ang mga pagkakasalang ito.
Mga ilang ulit na rin naibahagi ni Prof. Ambeth Ocampo: “History does not repeat itself: we repeat history.” (Hindi inuulit ng kasaysayan ang kanyang sarili; tayo ang umuulit sa kasaysayan.) Medyo hindi ko magawang maging kampante na magagawa natin ang mga pagbabagong ito habang nakaamba ang punyetang balitang ito:
The former President and her son, Camarines Sur Rep. Diosdado Arroyo, filed House Resolution No. 8 calling for a constitutional convention (Concon) to propose amendments to the 1987 Constitution.
…
“We are aware that her heart has always been to amend the Constitution. That is not a surprise, that is something we will deal with together with our partners in the House,” presidential spokesperson Edwin Lacierda told reporters. “It is something that we are not bothered with, it is something we expected from the start.”
Lacierda said that Cha-cha was a “matter of numbers in Congress” and that if the Aquino administration succeeded in convincing members of the House that amending the Constitution would be untimely, “then that will be dead in the water.”
“Gloria is trying to test the waters,” said Ramon Casiple, executive director of the Institute for Political and Electoral Reforms. “It’s one way of polling members of the House and find out whether she still has the numbers.”
“Her proposal to change the Constitution could be a rallying point for congressmen who will not get positions under the Liberal Party-led House leadership,” Casiple said.
Other analysts said that while the Arroyo resolution posed no direct threat to the presidency of Benigno Aquino III, an early debate on Cha-cha could tie down Aquino’s legislative agenda at a time when he needs his reform program to take off.
…
House Resolution No. 8 states that the various proposals put forward to change the Constitution are vital to addressing the people’s needs and to making the country globally competitive.
It says the changes are best achieved through the least controversial method—the constitutional convention. The other prescribed modes for revising the Charter are through a constituent assembly and through a people’s initiative.
“Calling for a constitutional convention to propose amendments or revisions of the Constitution is the least divisive and the most transparent, exhaustive and democratic means of implementing constitutional reforms,” the resolution states.
“The ... Constitution contains certain provisions which have outlived their purpose and need to be revisited to institute much-needed socioeconomic and political reforms,” it adds.
Electing delegates to the Concon would also allay concerns that sitting officials would just want to take advantage of the constitutional changes.
“To dispel fears of promoting any vested interests among the incumbent elected officials, the election of delegates to the constitutional convention is necessary and desirable,” the resolution says.
…
Bayan Muna party-list Rep. Teodoro Casiño said that Arroyo’s move was cause for alarm, adding the threat of her eventually becoming a prime minister remained because lawmakers might just back her resolution to gain more power for themselves.
“That’s precisely one of the reasons she ran for Congress. The cat is out of the bag,” Casiño said.
“Remember, most congressmen want Cha-cha in order to abolish the Senate and make Congress more powerful.”
Another Liberal Party stalwart, Mandaluyong Rep. Neptali Gonzales, is proposing that the question of whether there should be a constitutional convention in the first place should be thrown to the people in a referendum.
“Let’s relieve Congress of this issue,” Gonzales said. “If the people say they don’t want (a constitutional convention), let’s stop it. If they say yes, we push for it with a new measure.”
Sige, given, kinatawan na lamang ng Pampanga si Arroyo. Malaki ang dipirensya ng kapangyarihan niya noon bilang Pangulo at ngayong nasa Kongreso lamang siya. Pero kailangan pa ba nating harapin ito? Gusto ba talaga natin ang ganitong proposisyon? Tinanong ba talaga ang Pampanga ukol dito? Siyempre, gaya ng Ilocos na “hindi bibitiw ang loyalty” kay Apo, ganoon nga siguro ang takbo ng sikmura ng mga tao doon ngayon. Kahit ba sabihin ni Frederic Schaffer na ang paglalatag ng repormismo at “clean and honest election” ay kadalasan nakakainsulto sa sensibilidad ng mga mahihirap (na naniniwala sa politika ng pakikipag-ugnayan at palitan ng mga kagamitan sa pagkakaibigan, na swak naman sa sinabi ni Aristoteles), ito ba talaga ang gusto ng mamamayan? Gusto ba talaga nila ang baguhin ang porma ng konstitusyon na inilalatag ng isang partidong matagal na nilang gustong paalisin sa poder? Paano natin matutulungan ang ating Pangulong makapagsimula tayong lahat sa landas na matuwid kung ang mga “kinatawan” natin ay ang mga datihang ungas pa rin?
Minsan, marami talagang interesanteng bagay sa proposisyon ng “good governance,” pero hangga’t hindi nito nagagawang mailatag ang mga talagang nais at kailangan ng mamamayan, anti-demokratiko pa ring paraan ng pagpapatakbo ito. At dapat lang sigurong isuka na natin ang pagkukumpara natin sa Singapore sa ating mga sarili: lungsod lang yan! Mas malaki pa nga ang Makati diyan e (isa pa siguro sa mga dahilan kung bakit nga nanalo si Binay).
Hindi madali ang baguhin ang isang lipunan: sure, Rome wasn’t built in a day. Pero parang hindi rin yata ayos na lumaban tayo na ang dala lang natin ay salita at mga reporma. May natitira pa rin sa aking damdamin na ang isang sambayanang handang manglipol at magbubo ng dugo ng mang-aapi (maski kababayan pa niya ito) lamang ang may kakayanang magtagal bilang demokrasya. Yung sinabi ni Padre Florentino sa panulat ni Rizal: “kapag ang sambayanan ay di handa, kapag lumaban ito sa pamamagitan ng panlilinlang at dahas, nang walang malinaw na pag-unawa sa kanyang ginagawa, mabibigo ang mga pinakamatatalinong panukala. At mabuti na ngang mabigo, dahil bakit mo ipapakasal ang babae sa lalake kung hindi niya ito lubusang mahal, kung hindi siya handang mamatay para sa kanya?”
Pero baka mainit lang ang ulo ko. Takot ako dahil mayroon ngayong posibleng makapagpadala ng pagbabago na haharangan na naman ng mga anti-politikal na elemento. Takot ako dahil pagod na pagod na ang mamamayan at ayoko nang mabigo sila sa kanilang mga pangarap. Dahil sa mga ganitong pagkakataon, kapag nabigo pa ang anumang layon sa reporma, dalawa ang puwede nating hantungan: ang mapilitang lisanin ang bansang ito at ang identidad na Pilipino, o ang tumungo sa larangan na may dalang tabak, rebolber, sumpak, tirador, boga, pillbox at molotob.
Molotob. Kaunting kibot lang ng kabiguan, baka magtapon na ako nito. At ang mga taong pagod na na pipiliin ang mamatay na lumalaban.
~O~O~O~
(Postscript: Ewan ko lang: antagal ko rin hindi nakapagsulat dahil hindi ko alam kung ano talaga ang dapat sabihin. Actually humaba lang ito dahil sa mga news clippings, pero nakita niyo naman na sa puntong ito ng buhay ko hindi ko talaga alam kung papaano haharapin ang mga posibleng panganib na haharapin nating mga lumalaban para sa tunay na pagpapatatag ng demokrasya. Baka senior syndrome lang din ito.)
No comments:
Post a Comment